وقتی «ارز» جیب دولت را پر می‌کند

گروه اقتصادی- نرخ دلار در ابتدای امسال 3748 تومان بود؛ این در شرایطی است که امروز دلار در بازار 4136 تومان دیده می‌شود. این نشان از آن دارد که تا این مدت، دلار 388 تومان افزایش قیمت داشت.

به گزارش افکارنیوز،  برخی فعالان اقتصادی معتقدند که تا پایان امسال قیمت دلار از این بالاتر هم می‌رود و عنوان می‌کنند دلار بالاتر از 4200 تومان هم می‌رود.

از سوی دیگر، چندی پیش محمدباقر نوبت، سخنگوی دولت در پاسخ به خبرنگاری تاکید کرد دولت نخواهد گذاشت دلار به ۵۰۰۰ تومان برسد. از این سخنان می‌شد چنین برداشت کرد که دولت برنامه افزایش نرخ دلار را دارد، ولی احتمالا در محدوده‌ای کمتر از ۵۰۰۰ تومان.

در این شرایط، با وجود این‌که گروهی از افزایش نرخ ارز با دلایلی که به‌طور عمده به افزایش صادرات و کاهش واردات اشاره دارد، دفاع می‌کنند، اما برخی کارشناسان می‌گویند در شرایط فعلی اقتصاد ایران، افزایش نرخ ارز به معنای کاهش ارزش پول ملی و تورم‌زا است و با توجه به اینکه اقتصاد ما خام فروش است و عمده کالاهایی که وارد می‌کنیم واسطه‌ای و سرمایه‌ای است، افزایش نرخ ارز ثمری برای ما ندارد.

با این وجود، در این مدت دلار با افزایش قابل توجه 10.3 درصد روبه‌رو شده است. برخی از کارشناسان، دلیل این افزایش قیمت دلار را جبران کسری بودجه دولت عنوان می‌کنند. در خصوص افزایش نرخ ارز دلایل دیگری همچون کاهش قیمت نفت، قدرت گرفتن دلار، رفتار ترامپ و ایجاد نااطمینانی نسبت به وضعیت بازارها در ایران و... نیز ذکر می‌شود.

حیدر مستخدمین، کارشناس اقتصادی درباره افزایش نرخ ارز معتقد است: «عده‌ای اکنون علاقه‌مند هستند که نرخ ارز بالا برود؛ حالا باید ببینیم که چه توجیهی دارند. آن‌ها معتقدند که باید برای تعیین نرخ ارز تعادلی بین تورم ایران و تورم جهان بین‌الملل وجود داشته باشد. ولی در این مساله نیز یک نکته باید مورد توجه قرار گیرد، این است که ما با جهان که مراوده نداریم. با برخی کشورها مراوده داریم که باید مساله تورم آنها با خود را بسنجیم.»

به اعتقاد وی، «نرخ ارز موضوعی است که دولت می‌تواند از آن کسب درآمد کند. دولت درآمدهای محدودی دارد که یکی از آنها، درآمد نفتی است که اوپک برای آن سقف تعیین کرده است و فروش روزانه ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه سهم ایران است و دولت از این بیشتر نمی‌تواند نفت بفروشد. محل دیگر درآمد دولت مالیات است. با توجه به اوضاع اقتصادی که چندان تعریفی ندارد و هنوز اقتصاد ما از رکود خارج نشده است دولت نمی‌تواند از اندازه‌ای بیشتر مالیات بگیرد. هرچند که تاکنون نیز مالیات گرفته و حتی در بخش مالیات بر ارزش افزوده در چند دوره مالیات اضافه می‌گیرد. بنابراین در بخش مالیات نیز نمی‌توان مالیات بیشتری کسب کرد.»

مستخدمین‌حسینی متذکر شد: «یکی دیگر از منابع درآمدی دولت خصوصی‌سازی است. به نظر می‌رسد دولت تمایل چندانی به خصوصی‌سازی نداشته و در سال‌های اخیر نیز درآمد چندانی از این بخش حاصل نشده است. عامل متفرقه نیز وجود دارد که سهم اندکی دارد و در تنها جایی که می‌تواند درآمد خود را بالا ببرد، ارز است. ارز اهرمی است که در دولت‌های مختلف مورد استفاده قرار گرفته و در دولت یازدهم نیز از آن استفاده شد. با افزایش ارز کسری بودجه خود را جبران کرده و منابع تازه‌ای برای خود ایجاد می‌کنند.»