انرژی همجوشی هستهای که سالها از آن بهعنوان «جام مقدس انرژی پاک» یاد میشد، حالا بیش از هر زمان دیگری به واقعیت نزدیک شده است. در حالی که شرکتهای فناوری، غولهای انرژی و دولتها برای دستیابی به این منبع تقریبا نامحدود و کمکربن رقابت میکنند، نامی غیرمنتظره نیز وارد این میدان شده است: دونالد ترامپ. در دنیای امروز که تقاضا برای انرژی پاک و پایدار به اوج خود رسیده، فناوری همجوشی هستهای به عنوان جام مقدس تولید برق کمکربن، توجه قدرتهای بزرگ را به خود جلب کرده است. دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، با ورود گروه رسانه و فناوری خود به این عرصه، رقابت جهانی را داغتر کرده. این حرکت نه تنها سهام شرکت را به شدت افزایش داد، بلکه نشاندهنده پیوند سیاست، فناوری و انرژی در عصر جدید است. در این گزارش، به بررسی جزئیات این ادغام بزرگ، پیشرفتهای شرکتهای پیشرو در آمریکا و چین، و چشمانداز آینده همجوشی میپردازیم.
جهش ۷۰ درصدی سهام ترامپ مدیا با ادغام ۶ میلیارد دلاری
سهام گروه رسانه و فناوری ترامپ (NYSE:DJT) پس از اعلام توافق برای ادغام با استارتاپ همجوشی TAE Technologies در معاملهای به ارزش ۶ میلیارد دلار، تقریبا ۷۰ درصد افزایش یافت. بر اساس شرایط این معامله، سهامداران هر دو شرکت تقریبا نیمی از سهام کاملا رقیقشده نهاد ترکیبی را در اختیار خواهند داشت. ترامپ مدیا، که اکثریت آن متعلق به دونالد ترامپ است، حالا به یک هلدینگ بزرگ تبدیل میشود که شامل TAE Power Solutions و TAE Life Sciences در کنار پلتفرمهای فعلی مانند Truth Social، Truth+ و Truth.Fi خواهد بود.
TAE Technologies، تاسیسشده در سال ۱۹۹۸، بر تجاریسازی انرژی همجوشی هستهای تمرکز دارد. این شرکت برنامهریزی کرده تا ساخت اولین نیروگاه همجوشی خود را در سال ۲۰۲۶ آغاز کند؛ نیروگاهی که انتظار میرود بین ۳۵۰ تا ۵۰۰ مگاوات برق تولید کند. TAE با حمایت سرمایهگذاران برجستهای مانند گوگل، Chevron Technology Ventures، گلدمن ساکس و Sumitomo Corporation of America، بیش از ۱.۳ میلیارد دلار سرمایه جذب کرده است. رویکرد نوآورانه این شرکت، استفاده از پرتوهای ذرات خنثی و آهنرباها به جای لیزرهای استاندارد در راکتورهای همجوشی، آن را از رقبا متمایز میکند.
همجوشی هستهای: چهار برابر قدرتمندتر از شکافت و ایمنتر
همجوشی هستهای، که ستارگان مانند خورشید از آن برای تولید انرژی عظیم استفاده میکنند، با در هم کوبیدن اتمهای هیدروژن برای ایجاد هلیوم و آزادسازی انرژی از طریق معادله مشهور جرم-انرژی کار میکند. این فرآیند قادر است چهار برابر بیشتر از شکافت هستهای، از جرم یکسان سوخت، انرژی تولید کند. راکتورهای همجوشی نه تنها به دلیل توان خروجی بالا، بلکه به خاطر تولید زبالههای رادیواکتیو بسیار کمتر و عدم خطر ذوب شدن، برتر هستند. در مقابل، شکافت هستهای که در آن هستهای سنگین مانند اورانیوم به دو هسته کوچکتر شکافته میشود و نوترونهای اضافی واکنش زنجیرهای ایجاد میکنند میتواند فاجعهبار باشد اگر کنترل نشود. پس از سالها رکود، همجوشی با رنسانس جهانی هستهای در پاسخ به افزایش تقاضای انرژی، دوباره اوج گرفته است.
پیشرفتهای آمریکا: از Helion تا Commonwealth Fusion
در اوت، شرکت Helion Energy با حمایت سم آلتمن، ساخت اولین نیروگاه همجوشی تجاری خود را در شهرستان چلان، واشنگتن آغاز کرد. این پروژه قبلا از ارزیابیهای زیستمحیطی دقیق ایالت واشنگتن تحت قانون سیاست زیستمحیطی (SEPA) عبور کرده است. دو سال پیش، مایکروسافت (NASDAQ:MSFT) قراردادی برای خرید برق (PPA) با Helion امضا کرد تا از سال ۲۰۲۸ برق این استارتاپ را تامین کند. شرکت Constellation Energy (NASDAQ:CEG) نیز به عنوان بازاریاب برق بدون کربن Helion از نیروگاه Orion منصوب شده است.
Helion با نمونه اولیه Trenta ششمین پروتوتایپ خود و اولین راکتور خصوصی که به همجوشی تجاری رسید به دمای بحرانی ۱۸۰ میلیون درجه فارنهایت دست یافته؛ معیاری کلیدی برای تجاریسازی. آزمایش Trenta از سال ۲۰۱۹ تا ژانویه ۲۰۲۳ ادامه داشت و شامل نزدیک به ۱۰,۰۰۰ پالس پرقدرت و ۱۶ ماه کار تحت خلاء بود. این راکتور از روش همجوشی مغناطیسی اینرسی پالسی (MIF) استفاده میکند: دو پیکربندی معکوس میدان (FRC) پلاسما را شتاب میدهد، فشرده میکند و انرژی را مستقیما به برق تبدیل میکند، بدون نیاز به توربین بخار سنتی.
شرکت Commonwealth Fusion Systems (CFS) مستقر در دیون، ماساچوست، با همکاری MIT، بر راکتورهای کوچک تمرکز دارد. CFS با توسعه آهنرباهای ابررسانای دمای بالا (HTS) که رکورد جهانی را ثبت کردهاند، حدود ۳ میلیارد دلار بودجه جذب کرده، فناوری خود را با وزارت انرژی آمریکا تایید نموده و در حال ساخت راکتور SPARC برای اثبات انرژی خالص است. این گام مقدمهای برای نیروگاه تجاری ARC خواهد بود.
چین: پیشتاز با سرعت و بودجه کم
چین با قدرت وارد مسابقه شده و طبق دادههای Nikkei، بیش از هر کشوری حق ثبت اختراع همجوشی دارد. شرکت خصوصی Energy Singularity در توسعه توکامکهای ابررسانای دمای بالا (HTS) موفق بوده است. در ژوئن ۲۰۲۴، دستگاه HH70 به اولین پلاسما رسید و سریعترین توکامک ابررسانای تجاری جهان (در کمتر از دو سال ساخته شد) لقب گرفت.
در اوایل ۲۰۲۵، آهنربای HTS D-شکل Jingtian میدان مغناطیسی ۲۱.۷ تسلا تولید کرد و رکورد قبلی شرکت آمریکایی و MIT را شکست؛ گامی برای راکتورهای کوچکتر و ارزانتر. HH170 نسل بعدی، تا ۲۰۲۷ تکمیل میشود و هدف Q>10 (ده برابر انرژی) را دنبال میکند. جالب است که Energy Singularity تنها ۱۱۲ میلیون دلار سرمایه خصوصی جذب کرده بسیار کمتر از رقبای آمریکایی. برای مقایسه، پروژه ITER در فرانسه از ۵ میلیارد یورو اولیه به بیش از ۲۰ میلیارد یورو (۲۱.۸ میلیارد دلار) رسیده و یک دهه تاخیر دارد.
ورود ترامپ به رقابت همجوشی، همراه با پیشرفتهای خیرهکننده آمریکا و چین، نویدبخش تحولی عظیم در انرژی جهانی است. با نیروگاههایی که تا ۲۰۲۶-۲۰۲۸ آماده میشوند، همجوشی میتواند وابستگی به سوختهای فسیلی را پایان دهد و به اهداف اقلیمی کمک کند. رقابت فزاینده، نوآوری را سرعت میبخشد، اما چالشهایی مانند هزینه و زمانبندی باقی مانده. آینده روشن است، اگر کشورها همکاری کنند.
