میراث ایرانی باراک اوباما

ازسرگیری مناسبات دیپلماتیک با برخی کشور‌هایی بود که با توجه به چشم‌انداز مخاصمات، امیدی به بهبود روابط با آنها نبود. در این میان روابط با ایران و تلاش برای کاهش تنش در روابط دیپلماتیک از جمله اقداماتی بود که باراک اوباما در سایه نظم نئولیبرال حزب دموکرات هرچند نیم‌بند به آن دست یافت.

پیام نوروزی اوباما در 19 مارس 2009 اوج این تلاش را نشان می‌دهد. در این ارتباط، رییس‌جمهور اوباما اندکی پس از به قدرت رسیدن در پیام نوروزی خود به مناسبت سال جدید ایرانی‌ها کوشید به دولتمردان ایران اطمینان دهد که ایران جایگاه واقعی خود را در خانواده ملل به دست آورد. وی در پیام خود نشان داد که نه‌تنها آماده پذیرش جامعه ایرانی است بلکه این نگرش را در رابطه با رژیم کنونی ایران نیز داراست. در نگاه اوباما، تحقق این امر در شرایطی امکان‌پذیر خواهد بود که ایران نیز اراده خود را برای همکاری سازنده به آمریکا و بقیه جامعه بین‌الملل نشان دهد. بر این اساس جلوه‌هایی از همکاری با تهران و همچنین گسترش همبستگی بین‌المللی علیه ایران در دستور کار قرار گرفت. رهیافت جدید به گونه‌ای بود که از یک‌سو ادبیات تحریک‌کننده علیه ایران به کار گرفته نمی‌شد و از سوی دیگر سیاست‌های معطوف به همبستگی بین‌المللی و چندجانبه‌گرایی علیه ایران سازماندهی شد. هدف عمومی این سیاست‌ها، تشویق و متقاعد کردن تهران به اصلاح رفتارش در صحنه بین‌المللی و همچنین تغییر ادبیات آمریکا برای ایجاد تغییر در مواضع ایران بود.

در این شرایط جدید آنچه از سوی رییس‌جمهور اوباما و هیلاری کلینتون اعلام شده بود، به معنای اجرایی‌سازی بخشی از راهبرد چماق و هویج در قبال ایران بود به این معنی که آنها سیاست چماق را پنهان کرده و روی سیاست هویج مانور بیشتری داده‌اند. لذا آمریکا تهدید‌های ناشی از ایران را مورد توجه قرار داد به این معنی که رییس‌جمهور اوباما باید آگاه می‌شد که اولا چه نوع تهدید‌هایی از سوی ایران برای آمریکا وجود دارد و ثانیا آمریکا چگونه باید با این‌گونه تهدیدات مقابله کند؟ شواهد نشان می‌دهد که تغییر در سیاست اوباما نسبت به ایران دارای دلایل تاکتیکی و راهبردی بوده است. مهم‌ترین هدف دولت اوباما آن بود که بتواند ایران را از طریق صلح‌آمیز و همکاری‌جویانه متقاعد کند که از تولید فناوری هسته‌ای خودداری کند. به این ترتیب آنچه اوباما در هشت سال حضور در کاخ سفید در قبال ایران اعمال کرد مبتنی بر ترغیب و اغوای ایران از طریق الگوی متقاعدسازی و همچنین بازدارندگی ایران از طریق سیاست تحریم و محدودیت‌های بین‌المللی بود.