امام‌خمینی(ره) چه گروه‌هایی را از ورود به عرصه "سیاست" منع کرد؟

حضرت امام‌خمینی(ره) به‌عنوان بزرگ منادی اسلام سیاسی در دنیای کنونی، از اسلامی سخن گفتند که می‌تواند تمام سعادات دنیوی و اخروی بشر را تامین و او را به نیک روزی رهنمون کند.

تا قبل از ایشان اسلام به‌عنوان دینی مطرح بود که تنها به بعد فردی افراد جامعه توجه کرده و نسبت به زندگی اجتماعی آنان فاقد برنامه است و هر چه هست باید در دنیای شرق و غرب جستجو و از آن تبعیت کرد.

امام(ره) در جایی صریحا قسم یاد کرده و می‌فرمایند:« و اللَّه اسلام تمامش سیاست است‏».(صحیفه امام ج‏1 ص 270)

 


ایشان شعار جدایی دین از سیاست را شعاری استعماری دانسته و ابراز می‌دارند:«شعار سیاست از دین جداست، از تبلیغات استعمارى است، که می‌‏خواهند ملت‌هاى مسلمان را از دخالت در سرنوشت خویش بازدارند. در احکام مقدس اسلام، بیش از امور عبادى در امور سیاسى و اجتماعى بحث شده است» و بر این ادعای خود به سیره نبوی اشاره و تاکید می‌دارند: « روش پیامبر اسلام نسبت به امور داخلى مسلمین و امور خارجى آنها، نشان می‌‏دهد، که یکى از مسئولیت‌هاى بزرگ شخص رسول اکرم (ص) مبارزات سیاسى آن حضرت است».(صحیفه امام ج‏5 ص 185)

حضرت امام خمینی(ره)، قویا بر این باورند که اسلام قبل از این که دینی معنوی و عبادی باشد دینی سیاسی است: « اسلام دین سیاست است قبل از اینکه دین معنویات باشد».(صحیفه امام ج‏6 ص467)

ایشان در جایی دیگر موضوع دخالت در امر سیاست را از آموزه‌­های تمام انبیاء الهی دانسته و فرموده‌­اند:« مسئله دخالت در سیاست در رأس تعلیمات انبیاست».(صحیفه امام ج‏15 ص 213)

اما نکته‌­ای که در این میان مورد توجه و امعان نظر است این که امام راحل ورود و دخالت در سیاست را بر حسب طبقات اجتماعی، متفاوت می‌دانند به‌گونه‌­ای که این امر را برای علما از واجبات، برای نیروهای مسلح (اعم از ارتش، سپاه، بسیج و سایر نیروهای نظامی و انتظامی)،ممنوع و... دانسته‌اند.

حال در این جا به اصل پاسخ می‌پردازیم. آنچه در اندیشه سیاسی امام خمینی(ره) قابل توجه است این که امام اصل آگاهی سیاسی را برای تمامی طبقات و گروه‌های اجتماعی امری لازم و ضروری می‌دانند اما نسبت به برخی از گروه­‌ها که نقش آن دارای حساسیت ویژه­‌ای است مانند نیروهای مسلح؛ آنان را از ورود و دخالت در مباحث سیاسی و هرگونه تحزب منع کرده‌اند در عین حالی که بر آگاهی سیاسی نسبت به ایشان تاکید دارند.

ایشان خطاب به نیروهای مسلح می‌فرمایند:« قواى مسلح از هر قشرى که هستند، در حالى که باید داراى دید سیاسى باشند و هرگز کورکورانه عمل نکنند، نباید در امورى که سیاست بازان در آن دخالت دارند داخل شوند». همچنین ایشان می‌فرماند: « زیرا اگر در امور سیاسى وارد شوند:

1:کسانى که در فن سیاست ورزیده شده‌‏اند بین آنان اختلاف ایجاد کرده. 

2: هر گروه از آنان را به یک طرف کشیده و شیرازه ارتش ... از بنیان به هم می‌زنند. 

3: نتیجه نهایى خود را که اسارت کشور است به دست می‌‏آورند. 

4: از خدمت به میهن عزیز خود بازمانده. 

5: به سوى شرق یا غرب کشیده خواهید شد. 

6: شما را به یک گروه نزدیک و از یک گروه دور می‌‏سازد و شما را نسبت به یک قشر ملت بدبین می‌کند.» 

و باز ایشان در جایی دیگر به این موضوع پرداخته و فرموده‌­اند: «ورود سیاست در ارتش شکست ارتش است، این را باید بدانید و شرعاً جایز نیست. و من امر می‌‏کنم به شما که یا در ارتش یا در حزب، دوم ندارد که بخواهید هم ارتشى باشید، هم حزبى، نمی‌‏شود».(صحیفه امام ج‏16 ص 110)

امام خمینی(ره) با دید الهی و فرانگری که نسبت به مسایل مختلف داشتند حتی در پایان عمر شریف خود نیز از این موضوع غافل نگشته و در وصیت نامه الهی- سیاسی خود بر عدم ورود و دخالت قوای مسلح در مباحث سیاسی و پرهیز از هرگونه تحزب تاکید کرده‌‌اند و بیان می‌دارند که «وصیت اکید من به قوای مسلح آن است که همان‌طور که از مقررات نظام، عدم دخول نظامی در احزاب و گروه‌ها و جبهه‌ها است به آن عمل کنید؛ و قوای مسلح مطلقاً، چه نظامی و انتظامی و پاسدار و بسیج و غیر اینها، در هیچ حزب و گروهی وارد نشده و خود را از بازی‌های‌ سیاسی دور نگه دارند. در این صورت می‌توانند قدرت نظامی‌ خود را حفظ و از اختلافات درون گروهی مصون باشند».(وصیت نامه امام بخش ل) 

بنابراین می‌توان گفت امام خمینی(ره) بخاطر حفظ منافع و امنیت کشور، دخالت نیروهای نظامی و انتظامی و به تعبیری کلیه قوای مسلح کشور در سیاست را به صلاح ندانسته و آنان را از این امر، شدیدا برحذر داشته‌­اند هر چند آگاهی سیاسی برای این نیروها، امری اجتناب ناپذیر است. 

«صحیفه امام» 2: « وصیت نامه الهی-سیاسی امام (ره)»