جنگ نیابتی ایران-عربستان میخی بر تابوت اوپک

حال با توجه به اینکه این توافق در سال دوم خود است، این تردیدها به دلیل تشدید تنش‌ها میان دو رقیب منطقه‌ای اوج گرفته است. هیچ چشم‌اندازی برای پایان این جنگ نیابتی که ایران و عربستان در یمن دارند، وجود ندارد و حتی می‌تواند به معنای پایان این توافق باشد.

در حال حاضر تردیدهای بسیاری در مورد امکان پایداری این توافق پس از نشست طرف‌های توافق در ژوئن 2018 وجود دارد. اوایل سال جاری میلادی، تحلیل گران کالاهای مصرفی از بانک‌های سرمایه‌گذاری پیشرو هشدار دادند که قیمت نفت برای برخی طرف‌های حاضر در توافق بسیار بالا است.

روسیه یکی از نمونه‌های قابل‌توجه در این زمینه بود: با توجه به اینکه اقتصاد این کشور اساساً صادرات محور است، مسکو می‌توانست از قیمت پائین نفت برای حفظ ارزش روبل در سطح پائین و حفظ تقاضا برای کالاهای صادراتی‌اش استفاده کند.

به نظر می‌رسد ایران هم در طرفی است که قیمت زیر 70 دلار در هر بشکه برایش خوب است. ماه گذشته، بیژن زنگنه وزیر انرژی ایران طی مصاحبه‌ای به وال‌استریت ژورنال گفت که ایران با قیمت 70 دلاری نفت مشکل داشت چراکه این سطح قیمت می‌تواند باعث برانگیختن سطح تولیدات شل آمریکا شود. درواقع تولیدات نفت آمریکا به شکل بی‌وقفه رو به رشد بوده و هفته گذشته به 10 میلیون و 430 بشکه در روز رسید.

حال دشمنی رو به رشد میان تهران و ریاض می‌تواند کارد را به استخوان برساند. نیتش شاه، استراتژیست کالاهای مصرفی طی هفته جاری به سی ان بی سی گفت که این روابط دوجانبه که تاکنون تنها تأثیراتی زودگذر بر بازار نفت داشته، حال می‌تواند منجر به پایان زودهنگام این توافق باشد.

شاه گفت: «تنش‌ها میان ایران و عربستان به نظر رو به افزایش می‌رسد. درحالی‌که این شرایط در حال حاضر برای نفت یک هدیه ژئوپلیتیک فراهم می‌کند، می‌تواند بر اتحاد اوپک ترک ایجاد کند و درنهایت باعث پایان همیشگی آن شود.»

اما این اتحاد از زمان آغاز این توافق زیر سؤال بوده، و نه فقط به خاطر روابط مشکل‌دار ایران و عربستان. تمامی اعضای اوپک موافق کاهش سطح تولید نبودند، به‌خصوص عراق.

دومین تولیدکننده بزرگ اوپک هنوز خود را با سطوح تولید منطبق نکرده و اگر به دلیل کاهش بیش‌ازاندازه تولید عربستان و –به‌طور چشمگیرتر- سقوط تولیدات ونزوئلا نبود، این کارتل به نرخ 100 درصدی پایبندی که حال به آن افتخار می‌کند، دست پیدا نمی‌کرد.

اوپک ماه آینده پیش از نشست گسترده‌تر ماه ژوئن، جلسه‌ای در مورد بازبینی این توافق خواهد داشت. اکثریت اعضا حمایت خود از این توافق را ابراز داشته‌اند، حتی عراق. بااین‌حال بغداد برنامه‌هایی را برای افزایش ظرفیت تولید نفت خود اعلام کرده و تأکید کرده که ممکن است میزان ذخایر نفتی‌اش بیش از آن چیزی باشد که قبلاً برآورد شده بود. این دو خبر از سوی عراق چندان برای آینده توافق کاهش تولیدات مثبت نخواهد بود.

از سوی دیگر این سؤال مطرح است که عربستان تا چه زمانی کاهش بیشتر سطح تولید را به دوش خواهد کشید. از سوی دیگر، تشدید بیشتر جنگ نیابتی قیمت‌ها را افزایش خواهد داد. اما آیا ایران و عربستان از پس این تنش بر می‌آیند؟ این مسائل می‌تواند منجر به شکست کارتل نفتی اوپک و لغو توافق شود. به عبارت دیگر، ممکن است ایران و عربستان وقتی به بحث نفت می‌رسند، دست به بازی با حاصل جمع صفر بزنند.