ویژه‌برنامه سینمایی ققنوس نماینده شبکه چهار سیما در سی و ششمین جشنواره فیلم فجر، از شب گذشته آغاز شد.
اولین قسمت از این برنامه به سینمای کودک و نوجوان اختصاص داشت و میهمانان حاضر در برنامه هم از فعالان این حوزه بودند.
در بخش اول برنامه هادی محمدیان یکی از کارگردانان سینمای انیمیشن کشور، میهمان اکبر نبوی مجری و کارشناس برنامه بود. محمدیان از جوانان خوش آتیه و فعال حوزه‌ی انیمیشن کشور، فیلم فیلشاه را در این دوره از جشنواره دارد و این نخستین بار است که یک انیمیشن در بخش سودای سیمرغ، به رقابت با دیگر آثار سینمایی می‌پردازد.
اکبر نبوی در ابتدای برنامه از اهمیت و لزوم توجه به سینمای انیمیشن در کشور گفت و معتقد بود که در حوزه‌ی سینمای انیمیشن کشور حرکت‌های خوبی انجام‌شده است. نبوی در ادامه ضمن مرور فعالیت‌های محمدیان، گفتگو را با ابراز خشنودی از حضور یک انیمیشن در بخش سودای سیمرغ آغاز کرد.
هادی محمدیان در آغاز صحبت‌های خود، حضور فیلشاه در بخش سودای سیمرغ را به‌واسطه‌ی موفقیت فیلم قبلی خود شاهزاده‌ی روم دانست و از زحمات شبانه‌روزی یک گروه دویست و بیست‌نفره در مدت‌زمان دو سال، برای ساخت فیلشاه خبر داد. او در دفاع از تولیدات انیمیشن کشور نسبت به آثار برجسته‌ی خارجی، از سرمایه‌گذاری‌های سنگین دیگر کشورها گفت. به گفته محمدیان برای ساخت انیمیشن آمریکایی موفقی نظیر coco، چیزی در حدود 200 برابر ساخته‌ی او سرمایه‌گذاری شده است و اگرچه که انیمیشن‌های ایرانی چیزی از نمونه‌های خارجی کم ندارند، اما باید در مقایسه کردن کارهای داخلی و خارجی این موارد مدنظر قرار گیرند.
در ادامه محمدیان در پاسخ به این پرسش که آیا موردحمایت قرارگرفته‌اند یا خیر گفت: ما هرگز به دنبال حمایت کسی نبوده‌ایم و تنها درصدی را با فارابی و وزارت ارشاد شریک هستیم. ما نیازمند حمایت معنوی مسئولان از فیلم هستیم.
محمدیان ادامه داد: مسئولان برخوردهایی دلسردکننده‌ای با ما داشته‌اند و در حال حاضر فیلم ما در مقایسه با دیگر آثار بخش سودای سیمرغ از حمایت کمتری در اکران برخوردار است. ما برای ساخت فیلشاه زحمات زیادی کشیده‌ایم و به‌عنوان‌مثال برای موسیقی و تدوین فیلم زمان و حساسیت ویژه‌ای را صرف کرده‌ایم.
در ادامه نبوی مشکل اصلی انیمیشن ایران را جویا شد و محمدیان در پاسخ گفت: مشکل اصلی ما نداشتن زیرساخت است. در حال حاضر در آمریکا زیرساخت‌ها و امکانات سخت‌افزاری عظیمی در اختیار سازندگان قرار می‌گیرد و ما از این حیث ضعف بزرگی داریم.
محمدیان مشکل دیگر سینمای انیمیشن را مسائل مربوط به پروانه ساخت عنوان کرد که با مخالفت نبوی مواجه شد و نبوی اذعان کرد: در این مورد علیرغم اتمام همکاری با شورای پروانه ساخت، می‌توانم شهادت بدهم که مشکلی وجود نداشته و شورای پروانه ساخت از سینمای انیمیشن حمایت می‌کند.
محمدیان در پایان صحبت‌های خود به سودآور بودن سینمای کودک اشاره کرد و گفت: سینمای کودک به‌واسطه‌ی آنکه کودکان والدین خود را به سمت سینما ترغیب می‌کنند، سینمایی اقتصادی و سودآور است. اما متأسفانه در سینمای کشور بیشتر تلاش می‌شود برای خوش‌آمد دیگران فیلم بسازند.
محمدیان در انتها افزود: ما تلاش داریم با ساخت این کارها به سینمای کودک رونق بدهیم.
بخش اول برنامه‌ی سیمرغ با پخش میان برنامه‌ای با موضوع بررسی سینمای کودک و تاریخچه‌ی آن به پایان رسید.
در این میان برنامه ضمن بیان تاریخچه‌ی سینمای کودک، به تأثیرگذاری آن بر گیشه‌ی سینما، حضور فیلم‌های کودک در جشنواره‌های بین‌المللی، آثار موفق تاریخ سینمای کودک، مشکلات و مصائب فعالیت در سینمای کودک در طول سال‌های فعالیت به‌اختصار پرداخته شد. همچنین با مرور آثار موفقی چون شاهزاده‌ی روم، فهرست مقدس و فیلشاه آینده‌ی انیمیشن ایران، آینده‌ای روشن عنوان شد.
در بخش دوم برنامه‌ی ققنوس، اکبر نبوی میزبان دو تن دیگر از فعالان حوزه‌ی سینمای کودک و نوجوان بود. میهمانان این بخش وحید نیک‌خواه آزاد کارگردان، تهیه‌کننده و نویسنده‌ی فعال در حوزه‌ی سینمای کودک و همچنین محمد سرشار مدیر شبکه‌ی تلویزیونی پویا بودند.
در ابتدای بحث وحید نیک‌خواه در پاسخ به این سؤال که آیا اوضاع سینمای کودک خوب است پاسخ داد: خوب نیست اما می‌تواند خوب شود و من نشانه‌هایی برای خوب شدن آن می‌بینم. به‌عنوان‌مثال در بخش جنبی شرایطی برای استفاده از ظرفیت مدارس به‌صورت رایگان ایجادشده که مؤثر است.
نیک‌خواه در ادامه، شکل‌گیری نهادها و زنجیره‌ی سینما را امیدوارانه خواند و افزود: این موارد موجب شده تا شخص من که تا چند ماه پیش امیدی به بهبود شرایط نداشته باشم، امروز امیدوارانه به آینده‌ی سینمای کودک نگاه کنم.
محمد سرشار سؤال اکبر نبوی را به شیوه‌ای دیگر پاسخ داد و با نگرش به بازار مصرف و تقاضا گفت: در شبکه‌ی پویا ما سالانه حدود 130 فیلم نمایش می‌دهیم. از میان فیلم‌های نمایش داده‌شده، اکثرا خارجی هستند.
سرشار ادامه داد: اقتصاد سینما و سریال سازی متفاوت هستند و مشکل تعارضات فرهنگی در فیلم‌ها به نسبت سریال‌ها بیشتر است. بر اساس آمار در شبکه نمایش خانگی توسط هر مصرف‌کننده 2 هفته یک‌بار 1 دی‌وی‌دی خریداری می‌شود. همچنین باید VOD وIPTV را هم به این آمار افزود. اما بااین‌وجود هنوز تعادل میان تولیدات ایرانی و خارجی ایجاد نشده است.
در ادامه‌ی گفتگو نبوی دومین پرسش خود را این‌گونه مطرح کرد که: چه اتفاقی باعث رکود در سینمای کودک شد؟ چه اتفاقی افتاد که ازلحاظ جذابیت‌ها، کارهای شاخصی نظیر پاتال و آرزوهای کوچک را شاهد نبودیم و برخلاف دهه‌ی شصت، تلویزیون هم در دهه‌ی هفتاد و هشتاد ضعیف بود؟
وحید نیک‌خواه در پاسخ به این سؤال گفت: دوران طلایی سینمای کودک در زمان تأسیس آن بود. این سینما مانند یک نهال بود. تغییر مدیریت در سال هفتادودو در وزارت ارشاد و فارابی موجب رها شدن این نهال شد و سینمای کودک نتوانست در تندباد حوادث مقاومت کند.
نیک‌خواه افزود: خوشبختانه در حال حاضر مدیریت حواسش به سینمای کودک هست و امیدواری ایجاد می‌کند. سینمای کودک آینده‌ی اقتصاد سینما و تلویزیون را می‌سازد و آن‌ها را مشتری آینده هم خواهد کرد.
وی در ادامه گفت: من معتقدم سینمای کودک نباید تا ابد آویزان مدیریت حاکم سینمایی باشد.
نیک‌خواه با اشاره به تخصیص ردیف بودجه برای جشنواره کودک در اصفهان و رهایی از بلاتکلیفی این جشنواره ابراز امیدواری کرد با راه‌اندازی مرکز توسعه سینمای ایران توسط هنرمندان و حمایت ارشاد و فارابی از آن، آینده‌ی خوبی پیش روی سینمای کودک باشد.
نیک‌خواه همچنین راه‌اندازی سامانه اردویی مدارس(سام) را مثبت ارزیابی کرد و معتقد بود سامان دادن مراجعه مدارس به سینماها استقبال خوبی را رقم خواهد زد. به اعتقاد او سینمای کودک دارای نیروی انسانی، مخاطب و تکنولوژی است اما تابه‌حال استفاده از این ظرفیت‌ها استارت نخورده بود که با محقق شدن موارد فوق این اتفاق خواهد افتاد.
نبوی در آخرین پرسش خود از سرشار گفت: با توجه به آنکه در حوزه‌ی فرهنگ اهداف وجود دارند اما راهبرد و استراتژی فرهنگی و هنری نداریم؛ آیا شما راهبردی دارید؟ ازنظر شما چه‌کاری باید کرد و شما آینده را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
سرشار در پاسخ به این سؤال گفت: اینکه چرا فیلم‌هایی نظیر کلاه قرمزی و شهر موش‌ها پرفروش شدند مشخص است. رده سنی خردسال و کودک فیلم زیاد نگاه می‌کنند و جذب آن‌ها به سینما موجب موفقیت فیلم‌ها خواهد شد.
سرشار افزود: به نظر من ما باید چند کار را انجام دهیم: 1. فیلم‌های انیمیشن با بودجه ساخت 700 میلیونی توانایی فروش یک‌میلیاردی دارند و با توجه به توزیع در سینمای خانگی و دریافت حق پخش، این آورده افزایش خواهد یافت. ما باید به سمت این فرمول ساخت برویم.
2. به نظر می‌رسد باید حرکتی از سمت سینمای رئال به انیمیشن اتفاق بیفتد، چنانکه در سال گذشته اتفاقات فوق‌العاده‌ای از این منظر رخ داد. پس باید در حوزه‌ی انیمیشن به‌صورت جدی سرمایه‌گذاری شود.
3. در آمریکا شخصیت‌های معروف تلویزیونی از سینما به سمت تلویزیون می‌آیند. به‌عنوان‌مثال در والت دیزنی ابتدا به سینما توجه و سپس به تلویزیون توجه می‌کنند. اگر ما هم این کار را انجام دهیم شاهد اتفاقات خوبی خواهیم بود.
در حال حاضر پخش تلویزیونی و VOD معتقدند، اگر در تلویزیون کاری ارائه شود و بعد در سینما به نمایش درآید، بیشتر مورد استقبال قرار خواهد گرفت. برای تحقق استقبال از آثار سینمایی اگر با مدارس هماهنگی شده و اکران‌ها به صبح منتقل شود، می‌توان از سرمایه‌ی عظیم چون دانش آموزان حاضر در مدارس استفاده شود
4. باید آثار هنری تجاری‌سازی شوند. این امر در دیگر کش.رها از طریق بازی‌ها رخ می‌دهد. فعالان ما در حوزه‌ی بازی‌های دیجیتال نیازمند آرت و شخصیت‌ها هستند و ما می‌توانیم آن‌ها را تغذیه کنیم.
5. موضوع دیگری که باید به آن بپردازیم رفع کمبود متن است. ادبیات سینمای کودک ما متعلق به نسل‌های گذشته است و فیلم‌سازان باید ذائقه‌ی کودکان امروز را بشناسد.
اکبر نبوی در بخش پایانی گفت‌وگو از وحید نیک‌خواه این سؤال را پرسید که اگر بخواهیم برنامه‌ریز برای سینمای کودک انجام بدهیم در فرایند چندساله به آن خواهیم رسید؟ و نیک‌خواه در پاسخ گفت: درزمانی کوتاه‌تر هم اتفاق خواهد افتاد و این بستگی به حرکت آن دارد.
نیک‌خواه با اشاره به صحبت‌های محمد سرشار، ورود از سینما به تلویزیون را موضوعی مثبت دانست.
به‌این‌ترتیب اولین برنامه ققنوس، ویژه جشنواره فجر با پرداختن به موضوع سینمای کودک و اولین حضور یک انیمیشن در بخش سودای سیمرغ سی و ششمین جشنواره فیلم فجر به پایان رسید.
