ادعیه و زیارت هایی در مفاتیح، صحیفه سجادیه و ... ذکر شده است که اکثر بچه مسلمان ها به آن ها پناه می برند و آن ها را می خوانند و به نوعی با خواندن این ادعیه و زیارات آرامش گرفته و یا حاجت روا می شوند.
یکی از این زیارات توصیه شده که اکثر افراد با آن آشنا هستند و در هر ایامی بخصوص در روزهای محرم و صفر خوانده می شود، زیارت عاشوراست. زیارتی که با نامش ذهن به سمت امام حسین (ع) رفته و اشک در چشمان قاری آن حلقه می زند.
در همین راستا قصد داریم تا در این مطلب شما را با زیارت عاشوا و آثار آن و همچنین معرفی نخستین فردی که این زیارت را قرائت فرموده است آشنا نماییم، پس پیشنهاد می کنیم با ما همراه باشید.
معرفی زیارت عاشورا
زیارت عاشورا؛ زیارتی است نقل شده از محمد بن علی که در مدح حسین بن علی و لعنت بر امویان است.
بشنوید: زیارت عاشورا + متن کامل و صوت
در متون مذهب شیعه نگاشته‌شده در دوران صفویان، برای خواندن آن و مداومت بر آن ثواب و خاصیت‌های بسیاری نقل شده‌است و به شیعیان توصیه شده که بر خواندن زیارت عاشورا مبادرت ورزند.
در پایان زیارت عاشورا مستحب است ۲ رکعت نماز و بعد از آن دعای علقمه خوانده شود.
سند زیارت عاشورا
قدیمی‌ترین سند زیارت عاشورا از ابن قولیه قمی است در کتاب کامل الزیارات و دیگری شیخ طوسی است که در کتاب «مصباح المتهجد» آورده و به صورت زیر زیارت را نقل می‌کند:
شیخ طوسی از محمد خالد طیالسی، از سیف بن عمیره، از صفوان بن مهران، از جعفر صادق، از علقمه محمد حضرمی، از باقر.
جمعی از بزرگان شیعه در مورد اثبات صحت این سند به تفصیل سخن گفته‌اند:
میرزا ابوالفضل تهرانی (متوفای ۱۳۱۶ هجری قمری) به تفصیل در این رابطه سخن گفته است.
بیشتر بدانید: فوائد قرائت زیارت عاشورا از زبان ائمه معصومین(ع)
آیت‌الله شیخ نصرالله شبستری در حدود ۵۰ صفحه در رابطه با سند بحث کرده‌است.
آیت‌الله سید موسی شبیری زنجانی، از مراجع تقلید که در پاسخ استفتایی در ۱۴۲۸ هجری قمری به خط خود در رابطه با صحت سند بحث کرده، و اثبات کرده که مورد وثوق همه بزرگان امامیه است و سندش صحیح و مورد اعتماد می‌باشد.
چرا باید زیارت عاشورا بخوانیم؟
حضرت امام صادق(ع) فرموده: هرکس بوسیله خواندن زیارت عاشورا، جدم حسین(ع) را زیارت کند " چه از راه دور یا نزدیک" به خدا قسم خداوند هر حاجت مادی و معنوی داشته باشد به او می دهد.
چند نکته در رابطه با این حدیث قابل ذکر است:
اول اینکه گوینده مطلب یک امام معصوم است، بنابراین خیلی قابل اهمیت است.
دوم اینکه امام معصوم قسم می خورد که این تأکیدی بر اینکه حتماٌ حاجت این شخص را خداوند خواهد داد.
سوم اینکه می توان امام حسین(ع) را بوسیله خواندن زیارت عاشورا از راه دور زیارت کرد.
چهارم اینکه حاجات مادی و معنوی بوسیله این زیارت توسط خداوند برآورده می گردد.
برای رسیدن به مقام قرب الهی نیز وسائل گوناگون وجود دارد ولی وسیله مطمئن، راحت، سریع و ... برای رسیدن به خداوند عشق به امام حسین(ع) می باشد.با عشق و ارادت به سالار شهیدان کربلا می توان سریعتر و مطمئن به هدف رسید.
برای رسیدن به محبت و عشق و علاقه امام حسین(ع) نیز راههای گوناگون وجود دارد ولی راهی که سریعتر انسان می تواند بوسیله آن به بارگاه امام حسین(ع) راه یابد، و جزو شیفتگان و عشاق سیدالشهداء گردد، از طریق خواندن زیارت عاشورا و خصوصاٌ مداومت به خواندن این زیارت شریف است.
دلایل مختلفی برای اثبات این ادعا وجود دارد که عبارتند از:
1- زیارت عاشورا از احادیث قدسی است. روایت صفوان در مورد زیارت عاشورا بیان کننده این امر است که جبرئیل امین این زیارت را از طریق خداوند متعال برای پیامبر(ص) قرائت نمود و این زیارت از طریق معصومین به امام باقر(ع) رسید و از طریق این امام معصوم به دست شیعیان و دوستداران اهل بیت عصمت و طهارت (ع) رسیده است.
2- ائمه ما شیعیان خصوصاٌ امام زمان(ع) تأکید به خواندن و مداومت به خواندن این زیارت شریف داشته اند، چنانچه در ملاقاتی که سید رشتی با امام زمان(ع) داشته اند، امام زمان به سید رشتی می فرمایند: که چرا عاشورا نمی خوانید و بعد سه بار می فرمایند عاشورا، عاشورا، عاشورا.(مفاتیح الجنان- شیخ عباس قمی)
3- علماء وبزرگان ما نیز برخواندن عاشورا و مداومت به آن تأکیدفراوان داشته اند و خود نیز این کار را انجام می داده اند و یکی از علل موفقیت اکثر بزرگان و علماء خواندن زیارت عاشورا بوده است.
اولین کسی که متن زیارت عاشورا را برای عموم مردم خواند، کیست؟
زیارت عاشورا حدیث قدسی است و اولین کسی که از اهل بیت علیهم السلام متن زیارت عاشورا را برای عموم مردم خواند، امام باقر علیه السلام است که فرمود پدرم، او از پدرش او از جد ما از پیامبر (ص) و از جبرئیل و جبرئیل از خداوند متعال نقل کردند که خداوند فرمود: السلام علیک یا أبا عبدالله. یعنی متن زیارت در بین اهل بیت علیهم السلام بوده است.
روایت وارد شده که سیدالشهدا در روز عاشورا دو بار زیارت عاشورا را قرائت کردند، این خیلی مهم است؛ یک بار سیدالشهدا بین نماز ظهر و عصر روز عاشورا از ابتدا تا انتهای زیارت را خواندند و یک بار از صبح عاشورا تا غروب عاشورا بنا بر مناسبتی تکه ای از زیارت عاشورا را خواندند؛ این مطلب از یک جنبه بسیار با اهمیت است و قابل ذکر در روضه هاست، آن مرتبه ای که کامل خواندند بین الصلاتین بود اما یک باری را که تکه تکه خواندند تمام فرازهای زیارت عاشورا خوانده شد جز این فرازی که الان سجده دارد اینجا دیگر حضرت به شهادت رسیدند شما سجده های آیات قرآن را نگاه کنید یا سجده واجب هستند یا سجده مستحب و در تمام این موارد چه واجب و چه مستحب، کلمه سجده در تمام این آیات ذکر شده است، شما این فراز انتهایی زیارت عاشورا را می خوانید در حالی که هیچ کلمه سجده ای در آن ذکر نشده است و سجده مستحب هم است، نه سجده واجب؛ چرا بدون ذکر کلمه سجده، ما سجده می کنیم؟
جواب در این روایت آمده است که از ابتدا، این فراز سجده نداشته است، یعنی از ابتدا که این زیارت به وسیله حدیث قدسی بر پیامبر (ص) وارد شد، سجده نداشته است و سجده آن در روز عاشورا به وجود آمده است که سیدالشهدا از صبح روز عاشورا بنا به مناسبتی فرازی از زیارت را می خواندند و تا موقعی که حضرت به شهادت رسیدند تمام فرازهای زیارت را خواندند و بعد به شهادت رسیدند و این فراز سجده خوانده نشد تا زمانی که آن ملعون لعین بالای سر حضرت آمد تا سر مبارک ایشان را از تن جدا کند از جلو نتوانست سر را جدا کند، پیکر را برگرداند و سر را از قفا جدا کرد؛ وارد شده است که وقتی پیشانی حضرت به خاک افتاد حضرت این فراز انتهایی را شروع کرد و فرمود: «اللَّهُمَّ لَک الْحَمْدُ حَمْدَ الشَّاکرِینَ» و این خیلی مهم است و به این علت این فراز سجده دار شده است؛ شما اینجا کلمه سجده ای را اینجا نمی بینید، با اینکه در آیات قرآن در تمام موارد واجب و مستحب، کلمه سجده وارد شده است چرا که حضرت در حال سجده عرضه می دارند: «اللَّهُمَّ لَک الْحَمْدُ حَمْدَ الشَّاکرِینَ»؛ هم علت سجده دار شدن مشخص است، و هم اینکه حضرت در چه حالی بوده اند؟؛ نه در حالی که حضرت علی اکبر یا طفلشان را از دست داده اند یا از اسب افتاده اند، در حالی حضرت به اینجا رسیده که به پیکر بی جان حضرت رحم نمی کنند و می خواهند سر حضرت را از بدن جدا کنند در این حال حضرت شاکر و حامد خداوند است اینجا باید صبر سیدالشهدا را مزه مزه کرد.
اثر زیارت عاشورا
از مرحوم آیت الله‌العظمی حاج شیخ عبدالکریم حایری یزدی(ره)، نقل شده است:
اوقاتی که در سامرا مشغول تحصیل علوم دینی بودم، اهالی سامرا به بیماری وبا و طاعون مبتلا شدند و همه‌روزه عده‌ای می‌‌مردند.
روزی در منزل استادم، مرحوم سیدمحمد فشارکی، عده‌ای از اهل علم جمع بودند. ناگاه مرحوم آقا میرزا محمدتقی شیرازی تشریف آوردند و صحبت از بیماری وبا شد که همه در معرض خطر مرگ هستند.
مرحوم میرزا فرمود: اگر من حکمی کنم آیا لازم است انجام شود یا نه؟ همه اهل مجلس پاسخ دادند: بلی. فرمود: من حکم می‌‌کنم که شیعیان سامرا از امروز تا ده‌روز همه مشغول خواندن زیارت عاشورا شوند و ثواب آن را به روح نرجس‌خاتون(علیها السلام)، والده ماجده حضرت حجت‌بن‌الحسن هدیه نمایند تا این بلا از آنان دور شود.
اهل مجلس این حکم را به تمام شیعیان رساندند و همه مشغول خواندن زیارت عاشورا شدند. از فردای آن روز تلف‌شدن شیعه متوقف شد.
