اخبار اقتصادی- بورس نفت جمهوری اسلامی ایران یک بازار مالی است که هدف نهایی آن ایجاد ابعاد وسیع‌تر تجاری برای صنعت نفت کشور و منطقه است که کارکردهایی مثل کاهش ریسک معاملات نفتی، تثبیت قیمت خریدوفروش نفت، افزایش انعطاف‌پذیری و نقدینگی در بازار نفت، تأمین مالی پروژه‌های نفتی از طریق ایجاد و راه‌اندازی ابزارهای مالی جدید و ایجاد بازار ثانویه برای معاملات قراردادهای نفت دارد. عرضه‌های هفتگی فیزیکی نفت در بورس انرژی، هرچند با افق بلند مذکور فاصله زیادی دارد، اما اولین قدم برای شکل‌گیری یک بورس نفتی مستقل در کشور است.
به گزارش افکارنیوز، نگاهی به جدول عرضه‌های متوالی نفت و حواشی این بازار نشان می‌دهد که دلیل ثبت عبارت بدون فروش در نوبت‌های پیاپی، نبود مشتری نبوده، بلکه به‌جز مشکلات زیرساختی بورس، نفت تحریمی ایران جذابیت قیمتی لازم را برای مشتری ندارد. وزارت نفت تا زمانی که جدیت لازم برای فروش نفت در بورس را نداشته باشد، این مشکل به قوت خود باقی خواهد ماند. در حال حاضر سریع‌ترین اقدامی که می‌تواند به کسری بودجه‌ی جاری کشور کمک کند، تخفیف موقت در قیمت پایه‌ی نفت است. گزارش زیر به چگونگی محاسبه‌ی قیمت پایه نفت در بورس انرژی ایران و آسیب‌ها و راهکارهای آن می‌پردازد.
تعیین قیمت پایه‌ی نفت در بورس و تخفیف محدود و چند مرحله‌ای
در حال حاضر قیمت پایه‌ی نفت ایران که در بورس عرضه می‌شود، برابر متوسط قیمت نفت برنت با لحاظ نمودن اختلاف (دلتا) مندرج در osp برای بازار مدیترانه به عنوان کم‌ترین قیمت رسمی فروش نفت ایران است. اگرچه شرکت نفت در معدود معاملات موفق بورس نشان داد که حاضر به کاهش محدود قیمت پایه بوده است، اما خریداران بالقوه پیش از ورود به معامله و اعلام قیمت پیشنهادی خود در تابلو، اطلاعی از حداکثر تخفیف ممکن در عرضه‌های جاری و پیش رو ندارند و این امر باعث کاهش انگیزه‌ی آنان برای ورود به معامله شده است. در واقع تعداد زیادی از آن‌ها باوجود بالا بودن قیمت پایه برای خرید نفت تحریمی ایران، اصلاً وارد معامله‌ی بورس نمی‌شوند که از تخفیف‌های احتمالی بعدی مطلع شوند. هرچند مجموع این تخفیف‌ها از چند دلار تجاوز نمی‌کند و این رقم برای پذیرش ریسک خرید نفت از ایران کافی نیست.
تخفیف 15 دلاری موقت و رونق معاملات بورس نفت
خرید نفت تحریمی ایران هزینه‌ها و ریسک‌های خاص خود را دارد که خریدار حاضر به پرداخت آن نیست و بر عهده‌ی فروشنده است؛ این هزینه‌ها می‌تواند با کاهش قیمت پایه به‌نوعی پرداخت شود. قیمت پایه نفت در بورس باید معادل پایین‌ترین قیمتی باشد که حاکمیت، حاضر به فروش نفت ایران با آن قیمت است؛ به‌عبارت‌دیگر، قیمت پایه باید به نحوی اصلاح شود که متقاضیان، از پایین‌ترین تخفیف ممکن و مجاز آگاه شوند. بدین منظور لازم است تا قیمت پایه، به میزان 15 دلار زیر قیمت نفت خام برنت و به‌عنوان حد پایین قیمت برای رقابت از قبل تعیین شود. سپس متقاضیان می‌توانند از طریق مزایده بر روی قیمت پایه رقابت کنند تا نفت ایران با بالاترین قیمت ممکن بفروش می‌رسد. همچنین به دلیل کاهش 15 دلاری قیمت پایه نسبت به نفت خام برنت، انگیزه بخش خصوصی برای ورود به فرآیند خرید نفت از ایران افزایش می‌یابد؛ زیرا این شرکت‌ها می‌دانند که در صورت ورود به معامله و در بهترین حالت، از حداکثر تخفیف بهره‌مند می‌شوند. البته بدیهی است در صورت وجود تقاضای بیشتر از میزان عرضه‌شده، قیمت نهایی در رقابت تعیین می‌شود و بالاتر از قیمت پایه خواهد بود.
هرچند بسیاری از مسئولین این راهکار را باعث کم شدن عیار نفت ایران در جهان و شکستن قیمت آن می‌دانند، اما به نظر می‌رسد استفاده از آن در صورت اجرای موقت، بهتر از راضی شدن به فروش محدود 300 تا 400 هزار بشکه نفت است و می‌تواند در کنار ضربه زدن به تحریم کنندگان ایران و به هم ریختن معادلات آنان، رونق لازم را در بازار نفت ایران ایجاد کند.
