در اتاق فکر اقتصاد دولت چه می گذرد؟

 می گویند زمان شاه عباس صفوی از طرف دربار یک اطلاعیه در سطح شهر اصفهان توزیع کردند که در آن نوشته شده بود؛ «هر کس بتواند یک نامه را از اصفهان تا تهران، یک روزه ببرد، فلان مبلغ را جایزه می گیرد.» این اطلاعیه در شهر پخش شد اما کسی به دربار مراجعه نکرد. تا اینکه فردی که به قیافه او نمی آمد اهل این کار باشد، به دربار مراجعه کرد. نگهبانان وقتی دیدند فردی از دور می آید، پرسیدند کیستی؟ او گفت برای این اطلاعیه آمده ام. بلافاصله او را تحویل گرفتند و بردند در یک اتاق و کلی اطعمه و اشربه برایش آوردند. او هم سیر خورد و سپس در حالی که دست به سر و صورت و سبیل خود می کشید خطاب به نگهبانان گفت: «من آمده ام  بگویم روی هر کسی در این اطلاعیه حساب باز کرده اید، روی من حساب نکنید!»

مقاله اخیر دکتر مسعود نیلی، دستیار ارشد اقتصادی رئیس جمهور در روزنامه اعتماد روز دوشنبه 28 خرداد که در سایت جماران نیز انعکاس داشت، چنین پیامی را در ذهن هر خواننده ای واتاب می دهد. او در این مقاله طوری حرف زده که گویی مردم دیگر نباید روی کارآمدی تیم اقتصادی دولت حساب باز کنند.
آقای روحانی در ایام تبلیغات انتخاباتی و پس از آن حد اقل یکصد وعده برای بهبود اوضاع اقتصادی داد. این وعده های اقتصادی از اتاق فکری که به ریاست مسعود نیلی و جمعی از وزرای اقتصادی و برخی اقتصاددانان تشکیل می شد، بیرون می آمد. پیام های طراحی شده این اتاق این بود که اولاً اقتصاد یک علم است و باید با تکیه بر آن مشکلات کشور را حل کرد. ثانیاً هشتاد درصد مشکلات کشور، مدیریتی است و تنها بیست درصد به روابط خارجی و مسائل هسته ای مربوط است. ثالثاً با شفاف سازی، فساد از اقتصاد رخت برمی بندد و جلوی اختلاس و دزدی گرفته می شود. همه باید به اتاق شیشه ای بروند تا دیده و نقد شوند و هیچ استثنایی نیست. رابعاً دولت باید کوچک شود و مردم جایگاه خود را در اقتصاد پیدا کنند. اقتصاد بازار، گردش آزاد اطلاعات و برخورد با رانت خواری ها، بخش عظیمی از مشکلات اقتصادی را حل می کند. خامساً برای مهار تورم، جلوگیری از گرانی ها، خروج از رکود و مبارزه با بیکاری، بسته های
صد روزه و چند روزه داریم و به مردم گزارش می دهیم.
امروز پس از گذشت پنج سال از عمر دولت یازدهم و دوازدهم، وعده ها یکی پس از دیگری فراموش شده است. افزایش قیمت ارز و سکه، سه برابر شدن حجم نقدینگی، افزایش قیمت مسکن و به قول  آقای نوبخت افزایش پنجاه تا شصت درصدی  برخی کالاها همچون دماسنجی، دردهای اقتصاد بیمار کشور و میزان وخامت اوضاع و تب این بیمار را نشان می دهد.
با آنکه ده ها راه حل قانونی برای خروج از این مشکلات وجود دارد، با آنکه مردم و نخبگان بیشترین همراهی را با دولت داشته اند، اما اتفاق مهمی نیفتاده است و دولت همچنان در عمل به وعده های اقتصادی، مشکل جدی دارد. امروز گفته می شود ما از رکود اقتصادی عبور کردیم اما بیشتر درهای اقتصادی قفل شده است و رئیس جمهور و تیم همراه، کلیدی برای بازگشایی این درها ندارند.
دکتر مسعود نیلی، سرتیم اقتصادی و رئیس اتاق فکر اقتصادی دولت در یادداشت یاد شده آورده است؛
«دو دسته راه حل وجود دارد: 1- سیاسی اعم از داخلی و خارجی 2- سیاستی شامل مسائل تخصصی در حوزه های مختلف. برخی معتقدند مسئله اصلی کشور، سیاسی است. تا در این زمینه توفیقی حاصل نشود، راه حل های پیشنهادی در حوزه سیاستی پشت درهای اتاق های تصمیم گیری می ماند. در مقابل برخی انتظار دارند فارغ از هر وضعیتی، مشکلات سیاسی حل شود.» او با تشریح این دو دیدگاه، خود را طرفدار نظر اول می داند و در حقیقت با بالا بردن دست ها می گوید؛ «روی من حساب باز نکنید!»
دولت از اول بر اساس همین دیدگاه رفت به سوی درب باغ سبزی که آمریکا برای برجام گشوده بود، که با بدعهدی آنها این درب بسته شد. اگر منطق آقای نیلی را هم بپذیریم که مشکلات، سیاسی است، دولت پنج سال مهلت داشت که با نگاه راهبردی به شرق، دندان طمع بهبود روابط با غرب را بکند و باب مراودات با همسایگان و بهره گیری از موقعیت استراتژیک ایران در منطقه از یک سو و دست زدن به اصلاحات اقتصادی از جمله عملیاتی کردن اقتصاد مقاومتی و ده ها
 امکان دیگر، از پس راه حل های سیاسی برآید. کره ای ها از ما باهوش تر نیستند اما با قدرت در برابر آمریکا ایستادند و امروز ترامپ کاری از دستش ساخته نیست. هارت و پورت های او بوی عقب نشینی خفت بار می دهد.
تیم سیاسی و تیم اقتصادی دولت کم آورده، اولی می خواهد تقصیر را گردن دومی و دومی نیز تقصیر را گردن اولی بیندازد. ما معتقدیم هنوز دیر نشده است. با ایستادگی در برابر زیاده خواهی های غرب می توان بر مشکلات غلبه کرد. یک قدم عقب نشینی، صد قدم پیشروی آنها را در پی خواهد داشت. تیم سیاسی و اقتصادی دولت تا دیر نشده باید در مبانی نظری و عملی خود تجدید نظر کند و از ظرفیت های عظیم ملی و توانایی های بی پایان اقتصادی استفاده نماید. دولت در حوزه اختیارات اقتصادی مبسوط الید است، باید از این بسط ید خود برای عبور از مشکلات استفاده کند. ما با بحران روبرو نیستیم. مشکل داریم و برای هر مشکل راه حل معقول و علمی وجود دارد. بیش از نیمی از تولید ناخالص ملی کشور اصلاً ربطی به واردات و مراودات اقتصادی کشور با غرب ندارد. برای نیم دیگر فقط با یک اراده ملی می توان به سرعت در مسیر خودکفایی و تدابیر ویژه قرار گرفت.
مردم در صف اول مقابله با تحریم ها قرار دارند. هیچ مسافری از خارج وقتی به بازارهای ایران وارد می شود اصلاً تحریم را حس نمی کند. قسمت اعظم بازی آمریکایی ها جنگ روانی است. از این گردنه با صبر استراتژیک، به راحتی می توان عبور کرد. تصمیم سران سه قوه برای مقابله با جنگ روانی آمریکا یک گام خوب به جلوست.

سید مسعود علوی