اقدام سعودی ها که وبا را در عربستان گسترش داد

جنگ یمن از 26 مارس 2015 ( 6 فروردین 94) آغاز شد، یعنی هنگامی که جنگنده های سعودی شبانه یک تصفیه خانه آب و فاضلاب و در مجاورت آن هواپیماها، باند فرودگاه و ساختمان های فرودگاه بین المللی صنعا را بمباران کردند.

روزنامه نیویورک تایمز در گزارشی پیرامون این موضوع می نویسد : این تصفیه خانه بمباران شد و از همان هنگام مشخص بود که اگر یک چنین کارخانه ای از کار بیفتد سرنوشت مردم کشور چه خواهد بود. تمام بیماری های با منشاء آب آلوده بسرعت در سطح کشور شیوع و صدها هزار نفر از مردم کشور را مبتلا کرد.

در 17 آوریل 2015 جت های ائتلاف به رهبری سعودی؛ نیروگاه اصلی تامین کننده برق صنعا را بمباران کردند. برق کل شهر قطع و نیروگاه هم تعطیل شد.

اندکی بعد ائتلاف، یمن را تحت محاصره دریایی قرار داد تا سلاح برای ارتش و کمیته های مردمی ارسال نشود . این محاصره دریایی مانع ورود غذا ؛ دارو و سوخت به کشور شد. یمن بالای 85 درصد از غذا و داروی خود را وارد می کند که بیشتر این واردات هم از طریق دریا صورت می گیرد.

نیروهای ائتلاف مانع ورود کشتی ها به بنادر یمن شدند و یا آنها را وادار به تغییر مسیر کردند . جنگ در بنادری مانند 'حدیده' بزرگترین بندر ورود کالا به کشور سخت تر شد و به تبع آن هم قحطی سراسر کشور را فرا گرفت.

برق تصفیفه خانه فاضلاب قطع و آب آلوده وارد مجاری آب آشامیدنی مردم شد و درون دره های اطراف صنعا جاری شد. فاضلاب وارد زمین های کشاورزی شد. فضای فاضلاب ها پر شده بود از مگس و سایر حشرات . محصول این مزارع اعم از خیار، گوجه فرنگی و انواع سبزیجات وارد بازار شد و مردم هم آن را خریدند و مصرف کردند و جمع زیادی از مردم مبتلا به اسهال شدند.

با کمک صندوق کودکان سازمان ملل، ' یونیسف' برق تصفیه خانه آب صنعا تامین شد و کارخانه به کار افتاد، اما نه به طور تمام وقت. جنگ موجی از مهاجرت داخلی به راه انداخت و سیلی از مردم روانه صنعا شدند. کارخانه تصفیه خانه آب؛ که فقط برای تصفیه آب آشامیدنی سالم 500 هزار تن از مردم صنعا طراحی شده بود حالا مجبور بود آب آشامیدنی نزدیک به 1.5 میلیون نفر را تهیه کند. آمار مبتلایان به اسهال روز به روز بیشتر می شد.

در اکتبر 2016 مواردی از وبا در صنعا مشاهده و موارد مشابهی به تدریج در کل کشور گزارش شد. به کمک سازمان های بین المللی مراکز تشخیص و درمان وبا در سرتاسر کشور دایر شد.

جنگ همچنان بر سیل هجوم آوارگان به صنعا دامن می زد تا حدی که جمعیت شهر به حدود 3 میلیون نفر رسید. دوباره برق کارخانه قطع و برای دستکم چهل روز تعطیل شد. یک نیروگاه کوچک برق در صنعا کمک کرد و کارخانه فقط برای 6 ساعت در روز برق داشت . اما این کافی نبود. روز به روز بر سطح آب آلوده تصفیه نشده در شهر افزوده می شد.

در ماه آوریل وبا بسرعت شایع شد و 18 استان از 23 استان یمن را فرا گرفت. ظرف دو هفته بیش از 20 هزار نفر مبتلا به این بیماری شده و 242 تن از مبتلایان هم جان خود را از دست دادند.

در حالی که بیشتر از 3 سال از آغاز تهاجم وحشیانه کشورهای عربی به رهبری عربستان سعودی به یمن می‌گذرد شرایط این کشور به گونه ای است که سازمان ملل، یمن را به عنوان بدترین وضعیت انسانی در جهان توصیف می‌کند.

حملات هوایی و جنگ علاوه بر اینکه بیش از 3 میلیون نفر را از خانه‌های خود آواره و بیش از 10 هزار نفر را به کام مرگ فرستاده است موجب شده تا بنا به گفته سازمان ملل 60 درصد از جمعیت یمن - 17 میلیون نفر - از ناامنی غذایی و سوء تغذیه رنج ببرند که از این تعداد 7 میلیون نفر در وضعیت خطرناک و بحرانی باشند. اگر شرایط بهبود نیابد، 10 میلیون نفر دیگر تا پایان سال به این رده می رسند. در مجموع در حال حاضر بیش از 22 میلیون نفر از جمعیت 25 میلیونی یمن نیازمند کمک های بشردوستانه هستند.

'مارک لوکوک' معاون دبیر کل سازمان ملل در امور انسان دوستانه و هماهنگ کننده امداد اضطراری، در بیانیه خود (24 مه 2018) اعلام کرد: 'من به شدت نگران درگیری‌های اخیر در یمن هستم. طی چند هفته گذشته شاهد افزایش شدید درگیری ها، محدودیت های روزافزون بر کمک‌های بشردوستانه و کاهش ورود کالاهای ضروری به یمن بوده ایم. این عوامل در حالی که میلیون ها یمنی با ناامنی حاد غذایی و احتمال بازگشت بیماری وبا یا اسهال مواجه هستند سبب بروز بدترین بحران انسانی در جهان می شوند'.

دفتر یونیسف در یمن بیست و هشتم تیر ماه گذشته در توییتی اعلام کرد: علی رغم پیشرفت‌های حاصله در واکنش به شیوع وبا، سیستم نامطلوب بهداشت و درمان و درگیری‌های کنونی در یمن بر این تلاش‌ها تاثیر گذاشته است.

در ادامه این توییت آمده است: طی 13 ماه گذشته تعداد کل موارد گزارش شده مشکوک به ابتلا به وبا یک میلیون و 118 هزار و 381 مورد بوده به طوری که آمار تلفات و مرگ بر اثر وبا با عبور از آمار قبلی 2 هزار نفری، حال به بیش از 2 هزار و 311 نفر رسیده است.

در گزارش سازمان بهداشت جهانی که پیشتر منتشر شد ، پنج استان یمن که بیشترین تعداد موارد ابتلا به وبا را دارند، صنعا، الحدیدة، حجه، عمران و اب معرفی شده‌اند که بیش از نیمی از موارد ابتلا یعنی 53.9 درصد در این استان‌ها ثبت شده‌اند

با وجود تلاش‌های سازمان‌های انسان دوستانه برای مهار وبا در یمن، شیوع این بیماری همچنان ادامه دارد. بیماری بیشتر در مناطقی مشاهده می‌شود که درگیری میان نیروهای متجاوز عربستان و مزدوران وابسته به دولت مستعفی یمن با نیروهای وابسته به جنبش انصارالله وجود دارد. روزنامه آلمانی «تاگس اشپیگل» با انتشار این خبر نوشته، در هیچ نقطه جهان غیر از یمن ، وبا به این سرعت گسترش نیافته است.

اظهارات مقامات بهداشتی و امدادی بین المللی در خصوص شرایط موجود در یمن گواه صادقی است بر جنایاتی که ائتلاف علیه مردم این کشور اعمال داشته است ؛

«تدروس آدهانوم» Tedros Adhanom مدیر کل سازمان بهداشت جهانی پس از دیدار از یمن در حساب کاربری خود در فیس بوک و توییتر اعلام کرد گسترش وبا در یمن بزرگترین بحران شیوع این بیماری در جهان است. اما ریشه های این بحران بزرگ جهانی، باید برای جهانیان قابل توجه باشد.

'پیتر مور' رئیس کمیته بین المللی صلیب سرخ گفته است: «تردیدی نیست که بیماری وبا در یمن به دلیل جنگ، گسترش یافته است. کمیته بین المللی صلیب سرخ از مدت ها پیش هشدار داده بود تخریب زیرساخت ها و نهاد های زیربنایی در یمن، نقض نظام مند اصول و قوانین انسانی در این کشور است و گسترش بیماری وبا نیز برآیند مستقیم این تخریب ها است.

'استفان اوبراین' Stephen O'Brien ، هماهنگ کننده ارشد امور انسان دوستانه سازمان ملل متحد در گزارش خود به شورای امنیت سازمان ملل متحد گفت: « اینکه گفته می شود بحران بر یمن سایه افکنده ، درست نیست، زیرا بحران درواقع یمن را فرا گرفته است، آنهم در برابر دیدگان ما و آنها که تاوان می پردازند مردم عادی هستند. بدتر اینکه مناقشه به تهدید ناشی از قحطی دامن می زند و به آن سرعت می بخشد. یمن با خشکسالی دست به گریبان نیست. اگر در یمن جنگ نبود، خبری از سقوط به قحطی ، بدبختی ، بیماری و مرگ هم نبود.

جلوگیری ائتلاف خود خوانده از دسترسی مردم یمن به آب آشامیدنی سالم و بهداشتی نقض قوانین بین المللی هم محسوب می شود.

براساس اسناد حقوق بشری ، برخورداری از آب آشامیدنی سالم و سیستم تخلیه فاضلاب ، یکی از حقوق اساسی بشر است و در جنگ ها نباید این تاسیسات مورد تعرض قرار گیرد. مطابق قطع‌نامه شماره ٦٤,٢٩٢ آگوست ٢٠١٠ مجمع عمومی سازمان ملل متحد با عنوان «حق برآب و سیستم دفع بهداشتی فاضلاب » ، دسترسی به آب آشامیدنی سالم و سیستم تخلیه فاضلاب ، یکی از حقوق اساسی انسان‌ها اعلام شده است. براساس این قطعنامه «حق دسترسی به آب آشامیدنی سالم و پاکیزه و نیز سیستم تخلیه فاضلاب ، یکی از حقوق‌ بشر است که برای برخورداری از حق حیات ضروری است.

این قطعنامه ، دستیابی به آب نوشیدنی سالم و پاکیزه و سیستم تخلیه فاضلاب را به‌عنوان عامل اصلی تحقق حقوق‌ بشر ، به رسمیت می‌شناسد و بر مسئولیت دولت‌ها برای ارتقا و حمایت از همه حقوق‌ بشر که به هم وابسته و جدا نشدنی است ، تاکید می‌کند . همچنین مطابق تفسیر کلی شماره ١٥ کمیته حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ، اگر مردم به آب کافی و سالم دسترسی نداشته باشند، حق غذا محقق نخواهد شد. حق بشری بر آب، به هرکس استحقاق می‌دهد که به آب کافی، سالم ، قابل دسترسی فیزیکی و قابل تحمل از نظر هزینه برای مصاف شخصی و خانگی ، دسترسی داشته باشد.

تحلیگلران امور منطقه می گویند : دامن زدن به شرایط نامساعد انسانی و بروز بیماری ، قحطی و گرسنگی در یمن ، استراتژی کشورهای محاصره کننده برای وادار کردن صنعا به تسلیم و پذیرش خواسته های خود محسوب می شود.

در این سناریو، دسترسی یمنی‌ها به مواد غذایی و دارو به شدت محدود خواهد شد تا آنچه را که ائتلاف متجاوزین نتوانستند در صحنه میدانی جنگ با گذشت بیش از 3 سال از آغاز آن به دست آوردند، با فشار اقتصادی بر یمن کسب کنند.

با این وجود علی رغم تمامی فشارها و محاصره غیرانسانی، نیروهای ارتش و کمیته های مردمی یمنی موفق شده‌اند دامنه عملیاتی موشک‌های خود را تا عمق خاک عربستان سعودی گسترش دهند. همین هفته گشته بود که پهپادهای ارتش و کمیته های مردمی یمن مخزن ذخیره سازی پالایشگاه نفتی آرامکو در پایتخت عربستان را هدف حملات خود قرار دادند و آنرا نابود کردند.