این روزها که دلار هر روز با تغییـــــــرات قیمتی مواجه میشود سوال هر شهروند ایرانی این است که چرا با وجود اینکه دو سال از برجام گذشته، تحریمها لغو شده و ما بهراحتی میتوانیم حدود 2/5 میلیون بشکه نفت در روز بفروشیم و حتی پول آن را به گفته مقامات دولتی بگیریم، اما دلار رکوردهای تازهای را در گرانی ثبت میکند؟
آیا اتفاقات تازهای رخ داده که ما از آن بیاطلاعیم؟
دولت در ایران بزرگترین دارنده دلار است. عرضه و تقاضای ارز نیز همواره در دست خود دولت است، بنابراین بهراحتی میتوان اذعان کرد بزرگترین عرضهکننده و تقاضاکننده ارز خود دولت است. این یعنی اینکه قیمت دلار را خود دولت تعیین میکند.
در ماههای اخیر رشد واردات بهگونهای عجیب و غیرقابل توجیه در فضای تجارت خارجی ایران اتفاق افتاده است. آمارهای رسمی نشان میدهد رشد واردات ایران در 9 ماهه امسال از کشورهایی مانند انگلستان، فرانسه و آلمان نسبت به 9 ماهه سال گذشته به ترتیب 100، 60 و 40 درصد شده است. طبیعی است برای وارد کردن کالا از کشورهای مذکور، نیازمند دلار هستیم و ارز مورد نیاز برای واردات کالا باید از محل دلارهای نفتی جبران شود تا باعث بالا رفتن قیمت دلار در میانمدت نشود. در صورت ناکافی بودن دلار برای واردات، بازار ارز دچار نوسانات قیمتی خواهد شد.
محتملترین دلیلی که این روزها اغلب رسانهها و کارشناسان اقتصادی برای گرانی دلار تا مرز 4700 تومان اذعان میکنند، احتمال کسری بودجه شدید و جبران آن از طریق افزایش قیمت دلار است. این بازی به تعبیر اقتصاددانان، بدترین راه ممکن برای جبران کسری بودجه دولت است؛ چراکه در صورت وقوع چنین اقدامی از سوی دولت، بازارهای اقتصادی در آینده متاثر از گرانی مذکور شده و تاثیرات منفی این اتفاق را لمس خواهند کرد.
تمایل دولتمردان بر گرانی دلار نیز از عمدهترین دلایلی است که این روزها بازار را متشنج کرده است. محمد نهاوندیان، مسعود نیلی، محمد شریعتمداری و ولیا... سیف در سخنرانیهای خود در سالهای اخیر به کرات از دلار گران دفاع کرده و دلار ارزان (کنونی) را باعث ناکارایی در اقتصاد میدانند. همین تفکر باعث شده دولتهای یازدهم و دوازدهم از ابتدا بر واقعیشدن قیمت دلار تاکید کنند. اینک که قیمت دلار در محدوده 4700 تومان خودنمایی میکند هیچ صدایی از میرداماد و پاستور شنیده نمیشود و همین سکوت نشاندهنده این است که مجموعه تیم اقتصادی دولت، از دلار 4700 تومانی رضایت کامل دارد.