آفت جدید حوزه ادبیات

محمدرضا اربابی رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی مترجمان در خصوص ترجمه های تقلبی گفت: قانون حق کپی رایت در کشور ما وجود ندارد؛ همین موضوع باعث می شود دروازه های نشر به روی همه باز شود و هرکسی کتابی را ترجمه کند. نیاز داریم قانون جامع حمایت از  مالکیت فکری و معنوی مولفان و مصنفان تصویب و به درستی اجرا شود. حتی اگر به کنوانسیون برن نپیوندیم، همین قانون می تواند ما را در رسیدگی به مشکلات حوزه ترجمه کمک کند.

وی افزود: مسئله دوم در بروز ترجمه های قلابی یا همان رونویسی از ترجمه، انتقاداتی است که به ناشران وارد می شود. مترجم به ناشر پیشنهاد نمی دهد از ترجمه ای رونویسی کند. این پیشنهاد عموماً از طرف ناشر مطرح می شود؛ چون رونویسی از ترجمه برای وی نفع مادی به همراه دارد و پول کمتری به مترجم می پردازد. قبلاً با دوستان در اتحادیه ناشران و کتابفروشان این موضوع را مطرح کردیم؛ مادامی که مترجمان شناسنامه‌دار و کسانی که به عنوان مترجم شناخته شدند در انتشاراتی ها به کار گرفته نشوند، مشکل رونویسی از ترجمه وجود دارد.

رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی مترجمان در خصوص کسانی که از ترجمه رونویسی می کنند، بیان کرد: بعضی از کسانی که از ترجمه رونویسی می کنند، هویت واقعی ندارند یا با اسم مستعار  کتاب را منتشر کرده اند. راه حل ما در انجمن صنفی مترجمان برای این مسئله این است که ناشران با مترجمان معتبر کار کنند. حتی اگر می خواهند با مترجم تازه کار همکاری داشته باشند، از انجمن صنفی مترجمان بخواهند تا مترجمان تازه کار را به آن ها معرفی کنند. آن موقع انجمن در برابر مترجمانی که معرفی کرده است، پاسخگو خواهد بود.

وی ادامه داد: چندین مورد شکایت به انجمن صنفی مترجمان در زمینه رونویسی از ترجمه رسیده است. اثبات حقوقی این مسئله کار بسیار سختی است و زمان می برد و به مستندات دقیق نیاز دارد.

اربابی با اشاره به اینکه برای بحث رونویسی از ترجمه پیشگیری بهتر از درمان است، اظهار داشت: اثبات رونویسی از ترجمه کار دشواری است؛ درصورتی که مترجم متبحر باشد و ردپای ترجمه اش در اثر دیده شود، می تواند بگوید از ترجمه اش رونویسی کرده اند. به هر حال این مسئله با ارجاع به کارشناس ثابت می شود و این ارجاع کار دادرسی را طولانی می کند. همکاری بین ناشر و مترجم،   وجود قانون، اجرا و نظارت دقیق بر اجرای آن و هماهنگی میان اتحادیه ناشران و انجمن صنفی مترجمان می تواند مسئله رونویسی از ترجمه را تا حد زیادی کاهش دهد.