تنها با پایین آوردن نرخ بهره، چرخ اقتصاد نمی‌چرخد

با کاهش نرخ بهره بانکی تا 15درصد این انتظار می‌رفت که سپردها به بازار ارز و سکه هدایت شود و شاهد، نوسات در این حوزه باشیم، با این همه طبق گزارش‌ها هنوز هم بیش از 90درصد نقدینگی کشور در نهادهای مالی قرار دارد. از سوی دیگر کاهش نرخ بهره و نیاز بانک‌ها به سپرده‌های مشتری‌ها، موجب شده که بانک‌ها به خاطر عدم خارج شدن سپرده‌ها، راه‌های مختلفی را در راستای دور زدن ابلاغیه بانک مرکزی و در نتیجه نگه داشتن سپرده‌ها انجام دهند.

چندی پیش، ولی‌الله سیف رییس کل بانک مرکزی با تأکید بر اینکه نظام بانکی در وضعیت نامناسبی به‌سر می‌برد، گفت: تنگنای مالی موجب تشدید این وضعیت شده و ۴۵ درصد دارایی‌های بانک‌ها منجمد شده است.

نرخ سود بالا و سپرده‌گیری و فزونی تسهیلات‌دهی بر سپرده‌گذاری باعث‌شده عملیات بانکداری پیچیده‌تر از گذشته شود. جذب سپرده برای بانک‌ها به‌قدری اهمیت پیدا کرده است که برخی بانک‌ها حساسیتی در برابر پول‌های واریزی کلان نشان نمی‌دهند.

از طرفی عمل نکردن برخی بانک‌ها به مصوبه شورای پول و اعتبار درباره کاهش نرخ سود تسهیلات بانکی، مشکلی است که علت آن را می‌توان در هزینه بالای جذب سپرده مردم در سال‌های گذشته جست‌و‌جو کرد.

وحید شقاقی شهری اقتصاددان و استادیار دانشگاه در گفگتو با خبرنگار بورس،بانک و بیمه  درمورد واکنش بانک‌ها در قبال ابلاغیه بانک مرکزی به نحوره دورزدن ابلاغیه 11شهریور توسط بانک‌ها، اظهار کرد: بانک‌ها برای اینکه از خروج سپرده‌ها ممانعت کنند، بخشی از سپرده‌ها را راضی کردند که سپرده‌های خود را به سپرده های کوتاه مدت با سود بالای 15درصد هدایت کنند و بخشی دیگر را تشویق به انتقال سپرده‌ها به سمت صندوق سرمایه گذاری بانکها کردند.

 شقاقی شهری درمورد نداشتن تبعیت بانک های بد از ابلاغیه کاهش نرخ سود افزود: اگر بانکی از ابلاغیه بانک مرکزی تبعیت نکند،درعمل یک بازی بد شروع خواهد شد و شرط اجرا شدن مصوبه بانک مرکزی درمورد «کاهش نرخ سود» این بود که همه بانک‌ها و موسسات از این امر تبعیت کنند.

این استاد اقتصاد درمورد اشتباهات نظام بانکی گفت: درگذشته، موسسات اعتباری–مالی که سود بالا به سپرده‌ها می‌دادند، باعث شده بود، که تمام نظام بانکی از «بانکهای بد» تبعیت کنند و بانک های خوب هم تابع بانک های بد شوند.

شقاقی شهری تصریح کرد: وقتی بانک‌های بد با ارائه نرخ سود بالا به جذب سپرده‌ها اقدام می‌کنند، بانک های خوب نیز مجبورند به مرور برای جذب مشتری و بدون توجه به دارایی‌های خود نرخ سپرده‌های خود را بالا ببرند وپس از مدتی به بانک بد تبدیل شوند که این امر موجب شده میزان بدهی آنها بیش از دارایی شان شود.

این تحلیلگر بانکی با اشاره به بی‌ثمری اقدام دولت در کاهش نرخ سپرده‌ها بر رونق اقتصادی اضافه کرد: حتی اگر نرخ سود بانکی کاهش پیدا کند،بنا به مشکلاتی که در اقتصاد وجود دارد دگرگونی در اقتصاد پیش نخواهد آمد.اما اگر بانک مرکزی، بانکها را ملزم به کاهش نرخ بهره مجبور نمی‌کرد، این مسابقه در ارائه سود بانکی بالا، ادامه می‌یافت و بحران بزرگ و بزرگتر می‌شد.