صدایی که می تواند بر سطح فهم دانش آموزان تاثیر بگذارد یا باعث سقط جنین مادری باردار شود. می تواند سطح هوش کودکانی که در همسایگی منابع صدا زندگی می کنند پایین بیاورد. مردم این شهر از صبح با صدای بوق خودروها و موتورسیکلت ها از خواب برمی خیزند تا شب ها که صدای لالایی شان صدای بیل و کلنگ است و خالی کردن تیرآهن.
جدیدترین تحقیقات حوزه سلامت نیز نشان می دهد صدای بلند ناشی از فرودگاه‌ها، خیابانها و حتی صدای بلند موسیقی عواقب خطرناک و نامطلوبی برای سلامت انسان دارد. این سر و صداهای زیاد باعث افزایش فشارخون میشود و تا حدی هم احتمال بروز بیماریهای قلبی- عروقی را افزایش می‌دهد.
ماموریت ویژه پارلمان شهری
آلودگی هوا در این سال ها همیشه در وضعیت قرمز و بحرانی بوده است آن قدر که سایر آلودگی های پایتخت را به حاشیه برده است. آلودگی خاک، نور و صدا نیز از چالش های اساسی این شهر هستند اما همانند آلودگی هوا قربانی نمی گیرند. در این سال ها تهران در لیست پرسر و صدا ترین شهرهای جهان بوده و همین رکورد زنی سبب شد که شورای چهارم طی مصوبه ای شهرداری را ملزم به تشکیل کمیته ای برای پیگیری راهکارهای عملیاتی کاهش آلودگی صوتی کند.
ماموریت این کمیته شناسایی تراز صوتی در مناطق 22 گانه، شناسایی پهنه‌های با تراز صوتی غیرمجاز به همراه منبع و مولد آنها، تهیه نقشه‌های آلودگی صوتی و به‌روزرسانی آنها، نصب دیوار صوتی در پهنه‌های حساس، استفاده از آسفالت متخلخل به‌منظور کاهش صدای تردد وسایط نقلیه، نظارت برحسن اجرای مبحث 18 مقررات ملی ساختمان هنگام ساخت‌و سازها و جلوگیری از فعالیت مشاغل مزاحم و پرصدا بود.
معاینه فنی صوت وجود ندارد
مریم نادری، مدیر واحد پایش و پیش بینی شرکت کنترل کیفیت هوا در خصوص عملکرد این کمیته می گوید: بیش از 13 جلسه با موضوع مقابله با آلودگی صوتی برگزار شده و در حال حاضر به دلیل جابجایی هایی که اتفاق افتاده جلسات متوقف شده است. در این کمیته ارگانهایی که به طور ذاتی با موضوع آلودگی صوتی درگیر بودند و حتی ارگانهایی که به طور مستقیم وظیفه ای در این رابطه نداشتند نیز حضور داشتند. مشکل اصلی بودجه و حمایت های لازم از تصمیم گیری هایی این کمیته است.
به گفته نادری در بسیاری از موارد استانداردهای لازم در خصوص آلودگی صوت تعریف نشده بود و به طور مثال معاینه فنی صوت برای خودروها وجودندارد و اینکه اگر قرار باشد خودروها از لحاظ صوتی مورد معاینه فنی قرار بگیرند هزینه ای که در کل کشور بدنبال دارد نیروهای جدیدی متخصصی که باید جذب شوند زیرا باید افرادی به کار گرفته شوندکه جنس صوت را بشناسند هزینه بالایی می خواهد و نمی توان به راحتی تصمیماتی که در کمیته صورت میشود را اجرایی کرد.
آلودگی صوتی عامل عدم تمرکز
شهرام محمدی روانشناس می گوید: تاثیر آلودگی صوت مانند آلودگی هوا نیست که به طور آنی سوزش چشم یا صرفه یا احساس خفگی کنیم بلکه ممکن است هیچگاه اثر آن را نبینیم اما آلودگی صوت تاثیرات خود را بر روح و روان انسانها می گذارد. کم خوابی، استرس و در کودکان کم هوشی و عدم تمرکز از نشانه های آلودگی صوتی است. کلاس های درسی که در نزدیکی اتوبانها قرار دارند بر اساس پژوهش های جهانی دانش آموزانشان تمرکز کمتری داشته و سطح یادگیری شان کاهش پیدا می کند. پیش از این دلیل آن را سر و صدا نمی دانستند بلکه بحث تغذیه را مطرح می کردند اما یکی از اصلی ترین دلیل عدم تمرکز، آلودگی صوتی است. حتی آلودگی صوتی می تواند بر روی نوزاد و دوران جنینی تاثیر بگذارد یعنی تاثیر آن از پیش از تولد تا کهنسالی است.
تعیین حریم صدا برای ساخت و سازها
با وجود تاثیر مخربی که آلودگی صوتی بر روح و روان انسان ها دارد هنوز حریمی برای ساخت و سازها در حاشیه بزرگراه ها مشخص نشده است و بسیاری از خانه ها در نزدیکی بزرگراه ها ساخته می شود.
تعیین حریم صوترا از سال گذشته آغاز کردیم اما این موضوع بسیار پیچیده است. در کشورهای اروپایی در هنگام تدوین طرح های توسعه 20 سال به موضوع حریم صوت توجه شده اما در کشور ما آلودگی صدا در ساخت و سازها مورد توجه قرار نگرفته و بیشتر خانه ها در حریم کمتر از 50 متر از اتوبانها قرار دارند
مدیر واحد پایش و پیش بینی شرکت کنترل کیفیت هوا در خصوص تغییر حریم صوت برای ساخت و سازها می گوید: تعیین این حریم را از سال گذشته آغاز کردیم اما این موضوع بسیار پیچیده است. در کشورهای اروپایی در هنگام تدوین طرح های توسعه 20 سال به موضوع حریم صوت توجه شده اما در کشور ما آلودگی صدا در ساخت و سازها مورد توجه قرار نگرفته و بیشتر خانه ها در حریم کمتر از 50 متر از اتوبانها قرار دارند و بیشتر آنها در معرض آلودگی صدا هستند. متاسفانه موارد آئین نامه ساخت وساز نیز مانند ایجاد پنجره های دوجداره و عایق بندی نیز رعایت نشده و تنها امیدشان به دیواره های صوتی است.
اوتاکید می کند: دیواره های صوتی منظر شهری را خراب کرده و کارایی و کاربرد و تاثیرگذاری که رعایت قوانین و مقررات ساخت وساز دارند را ندارند.
به گفته نادری در حال بررسی میزان حریم صوتی هستیم که بستگی به عرض خیابان ها دارد و پیش بینی میشود که به حریم 100 متر با شد. متاسفانه برخی از بزرگراهها مانند حکیم و همت و صدر خانه ها به بزرگراهها چسبیده اند که امیدواریم در ساخت و سازهای آینده تهران و طرح های توسعه ای رعایت شود یا حداقل مبحث 18 و 19 مقررات ملی ساختمان در ساختمان سازی ها رعایت شود. درحال حاضر مردم دیواره های صوتی را مانعی برای کاهش آلودگی صوتی می دانند حتی تماسی در خصوص نصب این دیواره ها در یک کوچه بن بست داشته ایم که باید بدانیم این دیواره ها آنطور که باید تاثیرگذار نیست و باید با فرهنگسازی آن را اصلاح کرد. استاندارد موتور خودروها، موتورسیکلت ها و حمل و نقل عمومی که از کمترین استانداردهای صدا برخوردار هستند می توانند کاهش آلودگی صوتی را بدنبال داشته باشند. متاسفانه در مناطق 6، 10 و 12 که بیشترین رفت و آمد اداری و تجاری را داریم با بیشترین مشکلات آلودگی صوتی روبرو هستیم.
دیوارهای صوتی بی اثر
دکتر زهرا ریاضی دبیر کمیته سلامت شورای چهارم شهر تهران که در تمامی جلسات کمیته مقابله با آلودگی صوتی شرکت داشته است هم معتقد است دیوارهای صوتی اثری بر کاهش آلودگی صوتی ندارند. او ادامه می دهد: باید بدانیم دیواره های صوتی آنطور که باید اثربخشی بر کاهش آلودگی صدا ندارند و هزینه هایی که دارند بیش از اثربخشی آنهاست. پنجره های دوجداره، رعایت فاصله با بزرگراهها و آسفالت های متخلخل می توانند بیش از این دیواره ها بر کاهش آلودگی موثر باشند. آلودگی صوتی یک آلودگی دائمی است و می تواند اثرات جبران ناپذیری بر روح و روان انسانها داشته باشد.
او نیز بر لزوم معاینه صوتی خودروها و موتور سیکلت ها تاکید می کند و می گوید: در حال حاضر معاینه فنی صوت وجود ندارد و موتورسیکلت ها و خودروها یکی از عوامل اصلی ایجاد آلودگی صوت هستند که ما معاینه فنی صوتی را در جلسات کمیته صوت پیگیری می کردیم. یکی دیگر از موضوعات زمان ساخت و سازها بود که آنهایی که برای ساخت و سازها ریخته می شوند و چرثقیل هایی که بکار گرفته می شوند چه ساعتی کار کنند که کمترین تاثیر را برآلودگی صوتی داشته باشند. برخی از مشاغل نیز ایجاد آلودگی صوتی کرده که ما برای برخورد با آنها نیاز به قانون داشتیم.
ریاضی با بیان این که آلودگی صوتی برروح و روان آدم ها تاثیر می گذارد می گوید: افرادی که مشکلات روانی دارند را مشکلاتشان را تشدید می کند. همچنین بر روی شنوایی افراد تاثیرگذار است و می تواند سبب خشم و کج خلقی شود.
با وجود اثرات آلودگی صوتی بر رفتار شهروندان تهرانی می‌توان دلیل این همه خشونت در تهران آلودگی صوتی باشد؟ ریاضی در این رابطه می‌گوید: یکی از عوامل خشونت و عصبانیت در شهرهای بزرگ مانند تهران می‌تواند همین عامل باشد البته خشونت و عصبانیت تک عاملی نیست و عوامل متعددی دارد. برای مقابله با آلودگی صوتی نیاز به اصلاح برخی از قوانین داریم تا در خصوص مزاحمت‌های شغلی که آلودگی صوتی نیز ایجاد می‌کند مشکلی نداشته باشیم.
تهران شلوغ با شهروندان عصبی
ناهید خداکرمی رئیس کمیته سلامت شورای شهر تهران هم در خصوص وضعیت آلودگی صوتی در پایتخت می‌گوید: برای کمیسیون سلامت، 6 کارگروه تعریف کرده‌ایم که یکی از آنها آلودگی‌های ناشی از ترافیک است که یکی از زیرمجموعه‌های این کمیته آلودگی صوتی است.
برنامه‌های توسعه‌ای تهران، خودرو محور بوده و اتومبیل‌ها یکی از منابع اصلی تولید آلودگی صوت هستند و باید به‌طور تدریجی محدوده تهران را برای تردد خودروها محدودتر کنیم و فضا را برای عابران پیاده آزاد کنیم
وی ادامه می‌دهد: مسئله آلودگی صوتی موضوعی بسیار جدی است، به همین دلیل در کمیته به‌عنوان سلامت روان نیز این موضوع را پیگیری می‌کنیم؛ بنابراین شورا، آلودگی صوتی پایتخت را در دو حوزه دنبال می‌کند. خداکرمی معتقد است: برنامه‌های توسعه‌ای تهران، خودرو محور بوده و اتومبیل‌ها یکی از منابع اصلی تولید آلودگی صوت هستند و باید به‌طور تدریجی محدوده تهران را برای تردد خودروها محدودتر کنیم و فضا را برای عابران پیاده آزاد کنیم و به دنبال توسعه حمل‌ونقل پاک ازجمله دوچرخه‌سواری یا وسایل حمل‌ونقل برقی، تراموا و غیره باشیم.
خداکرمی در پاسخ به این پرسش که آیا می‌توان رکورد تهران در افزایش نزاع و خشونت را حاصل بحرانی بودن آلودگی صوتی دانست؟ می‌گوید: مسائل تهران درهم‌تنیده است و مشکلات آن به‌صورت زنجیر به هم وصل استونمی توان گفت فقط آلودگی صوتی باعث بروز این مشکلات است. این موارد می‌تواند تأثیرگذار باشد اما عامل اصلی نیست.
به گفته وی به کیفیت زندگی شهروندان آنطور که باید توجه نشده و نهادهای مسئول بیشتر به رفع عوارض مشکلات ایجادشده در پایتخت می‌پردازند. به‌طور مثال وقتی صحبت از فشارخون، بیماری قلبی و خشونت می‌کنیم به دنبال ریشه‌های ایجاد این مشکلات نیستیم بلکه به دنبال رفع عوارض این بیماری‌ها هستیم؛ و همیشه از عوامل اصلی و ریشه‌ها چشم پوشیده‌ایم.
تهران شهر پرسروصدایی است، نسخه‌های متفاوتی است برای کاهش آلودگی صدا در پایتخت نوشته‌شده است. روزگاری دیوارهای صوتی را راهکار مقابله با این معضل می‌دانستند و حالا موضوع حریم از بزرگراه و شیشه‌های دوجداره مطرح میشود. به نظر می‌آید تا زمانی که این بحران پایتخت نیز قربانی نگیرد چندان جدی گرفته نشود
